Để tinh thông về thuật xem tướng thì ngoài việc nghiên cứu các tài liệu tướng pháp chính tông, chúng ta càng lên tham khảo những câu thơ hay, dễ học về cách xem tướngcủa người xưa.
1. Xem tướng người qua Tóc
Cá tươi xem lấy đôi mang.
Người khôn xem lấy đôi hàng tóc mai.
Tóc mai dài xuống mang tai
Là người khó tánh ít ai vừa lòng
Tóc thưa, dài, mướt, trắng da
Ở hàng lầu các, dung hòa phu nhân
Tóc đen, thưa, rộng mà dài
Vuông tròn sắc mặt là trai anh hùng
Đàn ông ít tóc: an nhàn
Đàn bà ít tóc: dở dang duyên tình
Nhưng cũng có câu:
Đàn bà nhiều tóc thì sang
Đàn ông nhiều tóc thì mang nặng đầu
Như vậy, có thể thấy rằng dân gian quan niệm đàn bà nhiều tóc là tốt tướng. Ngược lại, đàn ông ít tóc mới hay, trừ trường hợp:
Cái sọ trọc như không có tóc
Kém công danh lao lực về sau
2. Xem tướng qua hàm răng
2.1 Dành cho con trai:
Trai mà có cặp răng nanh
Gan dạ, chịu đựng, khôn lanh đủ điều
2.2 Dành cho con gái:
Răng cao, miệng nhỏ: điêu ngoa
Răng thấp môi kín: thương cha nhớ chồng
Răng khít, da trắng: gái hay
Răng thưa, mặt sẫm: đổi thay chuyện tình.
3. Cách xem mặt trán, má, lông mày…
3.1 Dành cho đàn ông:
Mặt dài tuy nhỏ: vui chơi
Tai to mặt ngắn: chịu lời đắng cay
Đàn ông gân trán nổi cao
Tánh tình nóng nảy, dạt dào ái ân
Trán cao có cái đầu vuông
Văn chương, khoa bảng có nhường ai đâu.
3.2 Dành cho đàn bà:
Gò má mà chẳng cân phân
Cuộc đời cam chịu lắm phần lao đao (Điều này rất đúng)
Má hồng, trán bóng có duyên
Lương tâm dẫu tốt, đừng hòng tuổi cao
3.1 Đàn ông đàn bà xem chung
Đàn ông trán dựng có tài
Đàn bà trán dựng lâu đài soi gương
4. Xem tướng môi – miệng
Môi mỏng nói điều điêu ngoa
Mai sau sinh nở con ra hoang đàng
Môi dày, miệng rộng cân phân
Nhân trung sâu rộng, tánh chân khoan hòa
Đàn ông miệng rộng thì sang
Đàn bà miệng rộng tan hoang cửa nhà
Hai môi không giữ kín răng
Là người yểu tướng, nói năng hỗn hào
4.1 Chân tướng những người khôn ngoan
Những người râu mép ngoảnh ra
Mép dày môi mỏng, ấy là tinh khôn
Những người thành thật môi dày
Lại thêm ít nói lòng đầy nghĩa nhân
Người đen mà ốm (gầy) lại cao
Tóc quăn, môi lớn, lao đao tháng ngày
5. Xem nhân tướng qua râu ria
Râu rìa, lông ngực đôi bên
Chẳng phường phản bạn, cũng tên nịnh thần
Đàn ông mà kém bộ râu
Văn chương cũng dở, công hầu đừng mong
Đàn ông không râu bất nghì
Đàn bà không vú lấy gì nuôi con
6. Xem đôi mắt
Người khôn con mắt đen sì
Người dại con mắt nửa chì nửa than
Người khôn con mắt dịu hiền
Người dại con mắt láo liên nhìn trời!
Câu ca dành để xem nam tướng:
Trán cao, mắt sáng phân minh
Là người học rộng, công danh tuyệt vời
Con mắt của kẻ vô nghì, ham mê tửu sắc:
Mắt tròn dưới mí láng sưng
Là tên tửu bác, không ngừng chơi đêm
7. Xem tướng mũi
Lỗ mũi mỏng, đầu cong, nhọn hoắc
Ắc lòng tham, hiểm độc gian phi
Tướng này đức đã suy vi
Nếu không tu thiện, hậu thì khó toan
Lỗ mũi mà hếch ngửa lên
Bạc tiền chồng chất một bên cũng chẳng còn
8. Những chi tiết khác
Hàm rộng, miệng cọp: anh hùng
Hàm rắn, miệng chuột: bất trung vô nghì
Nhìn thân hình cũng có thể biết:
Những người béo trục béo tròn
Ăn vụng như chớp đánh con cả ngày
Ngồi khòm đầu gối quá tai
Là người cực khổ chẳng sai chút nào
Ở phụ nữ, dáng vẻ không thể chê vào đâu được:
Những người thắt đáy lưng ong
Vừa khéo chiều chồng, lại khéo nuôi con.
Bộ phận dưới của tai, theo dân gian cũng bộc lộ nhân cách:
Dái tai như hột châu thòng
Có thành, có quách, dày, hồng sắc tươi
Thiệt người phú quý thảnh thơi
Phong lưu tao nhã trên đời chẳng sai
9. Xem tướng nốt ruồi như thế nào?
Mụn ruồi màng tang cả làng ăn thép
Mụt ruồi bên mép, ăn thép cả làng
10. Hình dáng ngón tay
Ngón tay thon thỏn búp măng
Tánh tình khoan nhã, thơ văn đủ mùi
Bàn tay đỏ ửng như son
Không người danh tướng cũng con học hành
Thông minh, học giỏi, anh tài
Ngón (tay) nhỏ mà dài tựa đọt hành non
Những con người không ra gì, thể hiện ở tay, chân:
Bàn tay ngang lại lắm lông
Là người nhục dục ắt không phải vừa
Móng tay mỏng, nhọn: cơ cầu
Tâm tư hiểm độc, hay xâu của người
Đàn bà chân thẳng ống đồng
Khó con mà lại sát chồng, nguy nan
11. Đoán tính cách con người qua hành động đi đứng, ăn uống,
tiếng nói, giọng cười Nhưng người khôn ngoan bộc lộ qua lời nói:
Chim khôn kêu tiếng rảnh rang
Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.
Bên cạnh đó, chân tướng của những người mà dân gian cho là “không ra gì” biểu hiên qua hành động đi đứng, chưa nói đã cười của họ:
Những cô chưa nói đã cười
Chưa đi đã chạy là người vô duyên
Đàn bà chưa nói đã cười
Lương duyên vất vả, cuộc đời truân chuyên
Vai ngang, mặt lớn, tiếng to
Nhiều chồng mà lúc về già vẫn không
Cùng trong hành động đi, đứng, ta còn gặp hàng loạt câu ca khác:
Ra đi chân bước nhẹ nhàng
Là người hiếu khách, rõ ràng yên vui
Bước chân thình thịch, cúi đầu
Bôn ba đây đó, dãi dầu nắng mưa
Cùng một dáng đi, nhưng nam xấu, nữ tốt:
Tướng đi chân bước hai hàng
Nàng thì rộng lượng, còn chàng tiểu tâm
Kết hợp diện mạo, ăn nói, hành động:
Lưng dài vai mập ba gang,
Ăn nhai nửa miệng: khô khan chai lười
Dáng một “hiền nhân”
Mắt ngước, chân bước nhẹ nhàng
Tướng đi khang nhã, rõ ràng hiền nhân
Nhút nhát bộc lộ sự thiệt thòi:
Chưa nói mà đã thẹn thò
Phải chịu thiệt thòi trong việc làm ăn
Những người chép miệng thở dài
Chỉ là sầu khổ bằng ai bao giờ
Khao khao giọng thổ tiếng đồng
Quăn quăn tóc trán là dòng khôn ngoan.
Giọng nói của người hiểm độc:
Tiếng nói rít qua kẽ răng
Là người nham hiểm sánh bằng hổ lang
Những người lẩm bẩm một mình
Giàu sang chẳng được, lại sinh kém tài
Giọng nói răm rắp tiếng dư
Trai thì can đảm, gái ư gan lỳ
Đàn bà lanh lảnh tiếng đồng
Một là sát chồng, hai là hại con
Trai mà nói giọng đàn bà
Tính tình nhu nhược, còn là long đong.
12. Tướng ăn uống
Ăn uống khoan thai là người thanh cao
Ăn uống nhồm nhoàm là người thô tục
Một người có tài “mồm mép”:
Trán cao, miệng rộng, mũi dài
Có khoa ăn nói, ít ai sánh bằng
13. Xem tướng người qua phong cách và phong thái
Chẳng tham nhà ngói rung rinh
Tham vì một nỗi anh xinh miệng cười
Miệng cười em đáng mấy mươi
Chân đi đáng nén miệng cười đáng trăm
Những người con mắt lá răm
Lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền
Đàn ông gối dụm, chân chàn
Chẳng cô gái đẹp cũng nàng nết na
Xem thêm: tướng chân của người đàn bà
Còn đây, nhưng người mà theo dân gian phải tránh xa:
Chim sa, cá nhảy chớ nuôi
Những người lông bụng chớ chơi bạn cùng
Mắt trắng, môi thâm, da thiết bì
Người nhiều lông bụng: vô nghì chớ thân
Những người tai mỏng mà mềm
Là phường xấc láo, lại thêm gian tà
Mi nhỏ như sợi chỉ mành
Tình trong chưa thắm, ngoại tình đã giao
Tính cách không ra gì:
Những người béo trục béo tròn
Ăn vụng như chớp đánh con cả ngày
Những người mặt nạc đóm dầy
Mo nang trôi sấp, biết ngày nào khôn.
Đàn bà vú lép, to hông
Đít teo bụng ỏng, cho không chẳng cầu
Những người ti hí mắt lươn
Trai thì trộm cướp, gái buôn chồng người
Những người mặt nặng như mo
Chân đi bậm bịch, có cho chẳng thèm
Những kẻ bảo thủ, không có ý cầu tiến:
Những người tai ngửa ra sau
Tướng hèn mà lại cứng đầu, chậm nghe
Trên diện mạo đôi lúc chỉ cần đảo vị trí, tính tình cũng quay ngược hẳn ở hai chiều khác nhau:
Mắt dài, mày ngắn: bất bình
Mày dài, mắt ngắn: đệ huynh vẹn toàn
Xem ánh mắt, dân gian không ngần ngại bày tỏ với những cô gái “vô duyên”:
Con lợn mắt trắng thì nuôi
Những người mắt trắng đánh rồi đuổi đi
Miệng rộng, môi mỏng, liếc ngang
Con gái như thế chẳng màng làm chi
Dành cho kẻ “sáng say, chiều xỉn”
Lờ đờ như người say rượu
Mắt đỏ hoe, phải liệu mà chơi.
Xem thêm: Thơ ca về tướng pháp
